Dit is de vijfde reis onder de slogan "Santi. Vind de adelaar." (Orzel betekent Eagle, betekent Adelaar). Voorgaande expedities van 'Santi' zijn vertrokken vanuit Groot-Brittannië en Nederland. Dit keer starten de expeditie leden vanuit Denemarken. Waarom?

"Tijdens vorige expedities zagen we vaak veel vissersboten op zee. Onder hen waren de Deense boten in de meerderheid. Vissers uit dit land zijn veel actiever dan hun Britse tegenhangers en, wat meer is, Denemarken heeft veel Britse visserijen opgekocht. Dus dachten we dat de Denen een zeer uitgebreide kennis moesten hebben van de geheimen die verborgen liggen in de Noordzee", legt Tomasz Stachura, het hoofd van de expeditie, uit terwijl hij eraan toevoegt: "Toen ik betrokken was bij het zoeken naar wrakken in de Oostzee, werd de meest waardevolle informatie ons verschaft door mensen die op zee werken en er elke dag mee omgaan."

In het voorjaar gingen leden van de expeditie naar Denemarken.
Ze ontmoetten er lokale vissers, maar in de eerste plaats werkten ze samen met het Museum - de Slag om Jutland - in Thyborøn.
"Deze organisatie is ontstaan op initiatief van Gert Normann, die al vele jaren een bedrijf leidde dat zich bezighield met het leggen van kabels op de zeebodem. Hij had elf onderzoeksschepen en hij kende de Noordzee als geen ander. Zijn zoon runt vandaag zijn bedrijf, en Normann is zelf op zoek naar wrakken" zegt Stachura.

Onlangs vond hij bijvoorbeeld samen met zijn bemanning in de Skagerrak een U-boot, die in mei 1945 door de Britten tot zinken was gebracht. Volgens de geruchten die aan het einde van de oorlog circuleerden, wilden hoge Duitse officieren de boot uit Europa laten ontsnappen met gestolen goud. In totaal slaagden onderzoekers verbonden met het museum erin om 450 wrakken te vinden op de bodem van de Noordzee. De Denen konden de leden van expeditie 'Santi' een dozijn voorwerpen laten zien als nog niet geïdentificeerde overblijfselen van vergane schepen.

Het team zal vanuit Thyborøn met een vissersboot de Noordzee gaan verkennen. "We nemen gespecialiseerde apparatuur mee die ons wordt geleend door het Maritiem Instituut in Gdansk: multi-beam echolood en ROV onder watervoertuigen" zegt Stachura. "We zijn niet van plan om tijdens de reis te duiken. Op plaatsen die we zullen controleren, varieert de diepte rond de honderd meter, dus onder water gaan zou daar speciale voorbereidingen vereisen" legt hij uit.

De eerste onderzoeken worden uitgevoerd in de Deense wateren. Dan zal de expeditie de plaats bereiken waar ORP Orzel door een Brits vliegtuig kan zijn gebombardeerd. "Volgens mij is het nog steeds de meest waarschijnlijke hypothese voor de ondergang van de Orzel" zegt Hubert Jando, een historicus die zich bezighoudt met het onderzoek naar de verdwijning van het beroemde schip.

"De tragische vergissing zou hebben plaatsgevonden op 3 juni 1940. Dit wordt aangegeven door het rapport van de piloot, dat meldde dat hij ongeveer 120 mijl uit de Schotse kust drie bommen op een U-boot liet vallen die over het oppervlak gleed. Het schip werd geraakt en verdween vervolgens onder water. Een uit de vrije hand getrokken tekening was bij het rapport gevoegd. Opvallend is dat deze tekening niet lijkt op een Kriegsmarine-schip, maar nog het meest wegheeft van de Orzel. Het feit dat hij op dat moment in dit deel van de Noordzee had kunnen zijn, wordt bevestigd door een bericht dat tot op de dag van vandaag bewaard is gebleven en dat werd opgevangen door de Duitse contraspionage. Een mogelijk probleem is dat de ORP Orzel na een aanval nog een tijdje onder water kan hebben gevaren.
Tijdens de expeditie van vorig jaar ontdekten we per ongeluk een andere onderzeeër verloren tijdens de Tweede Wereldoorlog, de Britse HMS Narwal. Het was zes mijl van de positie die de Luftwaffe-piloot had gegeven. En ik ken gevallen van onderzeeboten die erin geslaagd zijn om nog eens twaalf mijl te varen" aldus Jando. "Het is ook mogelijk dat de vliegenier die de 'Adelaar' bombardeerde een fout maakte in de positiebepaling waarop dit plaatsvond."

"Tot op de dag van vandaag is niet bekend wat er precies met de boot is gebeurd. Naast de hypothese van het zinken door een Brits vliegtuig, praten historici ook over een mogelijke ondergang door een drijvende mijn. Uit de logboeken van schepen en onderzeeboten die in dat gebied opereerden, bleek tijdens de patrouilles dat er meerdere of zelfs enkele tientallen van dergelijke drijvende mijnen waren" licht Jando toe.

"De volgende reis naar de Noordzee duurt twee weken. We geloven nog steeds dat de Orzel zal worden gevonden. Maar tegelijkertijd zijn we ons ervan bewust dat dit tijd en een heleboel nauwelijks effectief maar zeer nauwgezet werk vereist" vat Stachura het geheel samen.

Al vóór de expedities van het project "Santi find Eagle" zijn er diverse andere expedities geweest met het doel de Orzel terug te vinden. Enkele zelfs onder leiding van de Poolse Marine in samenwerking met verschillende andere instituten, waaronder het Nationale Maritieme Museum in Gdansk. Al deze expedities, waaronder voorgaande expedities van "Santi", eindigden in een fiasco.

onderzoek